بررسی تعداد درختان در اولین طبقه قطری به‌منظور دستیابی به پایداری توده‌های راش در اجرای جنگل‌شناسی نزدیک به طبیعت (مطالعه موردی: جنگل شموشک استان گلستان)

سابقه وهدف: بررسی و پایش عرصه‌هایی که در آنها دخالت‌های جنگل‌شناسی در طول حداقل یک دهه انجام‌شده و مقایسه مشخصات کمی و کیفی آنها با توده‌هایی که در آن‌ها دخالت صورت نگرفته است می‌تواند راهنمای مناسبی جهت برنامه‌ریزی در گردش‌های بعدی باهدف مدیریت بر اساس جنگل‌شناسی نزدیک به طبیعت بوده و پایداری توده را تضمین نماید. بررسی حاضر، باهدف مطالعه ساختار طبیعی توده‌های راش با تأکید بر تعداد پایه در اولین طبقه قطری(10n) به‌عنوان نمادی از پایداری درازمدت توده‌ها و برنامه‌ریزی در جهت وجود تعداد کافی این طبقه در عرصه‌های جنگلی انجام شد. مواد وروش‌ها: تحقیق حاضر با توجه به هدف فوق در قطعات 128 (مدیریت نشده) و 127 (مدیریت‌شده) سری یک حوضه آبخیز جهان نمای گرگان انجام گردید. در این تحقیق به‌طورکلی در هر قطعه تعداد 5 پلات،100 آری (مجموعاً 10 پلات یک هکتاری) به روش تصادفی سیستماتیک به شکل مربع برداشت گردید. سپس با استفاده از روش آماربرداری صد در صد کلیه درختان با قطر بیشتر از 5 سانتیمتر در داخل قطعات نمونه برداشت شد. جهت بررسی ساختار توده و همچنین میزان زادآوری، در وسط هر پلات، ترانسکتی به ابعاد 10×100 متر در دو جهت تعبیه شد،در مرحله بعد ارتفاع کلیه درختان موجود در ترانسکت و سایر مشخصه‌ها مانند وضعیت تاج پوشش و کیفیت تنه درختان در فرم‌های مربوطه ثبت شد. سپس در داخل هر ترانسکت جهت بررسی زادآوری و نهال‌ها، در فواصل 15 متر یک میکرو پلات 3×3 متر پیاده گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد اختلاف معنی‌داری بین میانگین قطر، ارتفاع و همچنین میزان زادآوری در دو قطعه مطالعه شده وجود دارد. قطعات موردمطالعه ازنظر تعداد در اولین طبقه ی قطری (10N) دارای اختلاف معنی‌داری هستند. فراوانی تعداد در اولین طبقه ی قطری در قطعه ی مدیریت‌شده تقریباً 7 برابر قطعه ی مدیریت نشده است (فراوانی گونه­ی راش در قطعه ی مدیریت‌شده 5/4 برابر قطعه ی مدیریت نشده) است. تعداد نهال­ها در قطعه ی مدیریت‌شده 3 برابر قطعه ی مدیریت نشده است بنابراین در قطعه ی مدیریت‌شده نهال‌های بیشتری از گونه ی راش برای رسیدن به مرحله ی شل و خال‌گروه وجود دارد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داده به لحاظ ساختاری ، تعداد درختان در اولین طبقه ی قطری در توده مدیریت شده بیشتر از توده مدیریت نشده بوده است ازاین‌رو دخالت‌های مدیریتی به لحاظ کمی و کیفی با اهداف طرح جنگلداری مطابقت داشته و توده را به سمت جنگل دانه‌زاد نامنظم هدایت نموده است و در صورت انجام و تکرار منظم عملیات پرورشی می‌تواند استمرار پایداری توده‌های جنگلی با حضور وسیع گونه‌های کلیماکس (مانند راش) را در درازمدت به همراه داشته باشد